น้ำใบบัวบกผักบำรุงสายตา Benefit of Centella asiatica water

น้ำใบบัวบกผักบำรุงสายตา 

Benefit of Centella asiatica water.

ใบบัวบก มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Centella asiatica (Linn.) Urban. , ชื่อวงศ์ว่า Umbelliferae , ชื่อภาษาอังกฤษว่า Asiatic pennywort และมีชื่อเรียกแตกต่างกันไปตามท้องถิ่นดังนี้ ผักแว่น(ภาคใต้,ภาคตะวันออก,จันทบุรี) , ผักหนอก(เหนือ) , ปะหนะเอขาเด๊าะ(กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) , เตียกำเช้าฮักคัก(จีน)

ประโยชน์ของใบบัวบกช่วยบำรุงและรักษาสายตา ฟื้นฟูรอบดวงตา เพราะบัวบกมีวิตามินเอสูง ทำให้สามารถแก้อาการขาดวิตามินเอได้ดี เพราะวิตามินเอ มีผลต่อการทำงานของสายตา ทำให้ตาทำงานได้ดี และการมองเห็นที่ชัดเจน หากขาดวิตามินเอจะทำให้เกิดโรคตามัว ตาฝ้าฟาง และมีสารแคลเซี่ยมมากเช่นกัน นอกจากนั้นยังมีวิตามินบี 1 สูงกว่าผักหลาย ๆ ชนิด เหมาะกับสุขภาพ

บัวบก หรือ ใบบัวบก นั้นมีสรรพคุณมากมาย เพราะได้รับการกล่าวขานเกี่ยวการรักษาโรคได้หลายชนิด อย่างโรคลมชัก โรคผิวหนัง ท้องเสีย ท้องอืด แผลในกระเพาะอาหาร มีฤทธิ์กล่อมประสาท ช่วยบำรุงสมอง เพิ่มความจำ ช่วยลดความอ่อนล้าของสมอง

ใบบัวบก มีสารประกอบสำคัญๆหลายชนิด อย่างเช่น บราโมซัยด์ บรามิโนซัยด์ ไตรเตอพีนอยด์ มาดิแคสโซซัยด์ ซึ่งมีฤทธิ์ช่วยต้านการอักเสบ และยังมี กรดมาดิแคสซิค วิตามินบี1 วิตามินบี2 วิตามินบี6 วิตามินเอ วิตามินเค ธาตุแคลเซียม ธาตุแมกนีเซียม ธาตุโซเดียม และ กรดอะมิโน อย่าง แอสพาเรต กรดกลูตามิก เซรีน ทรีโอนีน อะลานีน ไลซีน ฮีสทีดิน เป็นต้น

ใบบัวบก เหมาะสำหรับคนที่ขี้ร้อน มีภาวะแกร่ง หรือมีความร้อนชื้น เพราะเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์เป็นยาเย็น

ใบบัวบกสามารถนำมารับประทานได้ โดยทานเป็นผักสด หรือลวกกินกับขนมจีน หรือน้ำพริก หรือจะนำมาทำเป็นน้ำใบบัวบกก็ได้

ประโยชน์จากใบบัวบกด้านอื่นๆ 

ใบบัวบกได้ถูกนำมาใช้บำบัดอาการที่เกี่ยวข้องกับสมองมาเป็นเวลานาน และให้ผลเป็นที่น่าเชื่อถือจนได้ชื่อเรียกว่า "อาหารสมอง" เพราะคนสมัยก่อนเชื่อว่าการรับประทานใบบัวบก จะช่วยส่งเสริมการทำงานของสมอง โดยทำหน้าที่เป็นแหล่งพลังงานสำรองให้กับสมอง และได้ผลดีทั้งในแง่ของการรักษส่วนของสมองที่ถูกทำลายแล้วให้ดีขึ้น และยังป้องกันไม่ให้สมองที่เป็นปกติอยู่ถูกทำลายหรือเสื่อมลง

นอกจากนี้ยังถูกนำไปใช้ประโยชน์ในการลดความเครียดจากการทำงานหนัก ปรับปรุงระบบการรับส่งกระแสประสาท ปฏิกิริยารีเฟลกซ์ (Reflex Reaction) หรือปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นรอบตัวเรา

เพิ่มความสามารถในการทำงาน ทั้งในแง่ของกำลังกาย และกำลังสมอง ควบคุมระดับแรงดันโลหิตให้เป็นปกติ ลดภาวะความเป็นหมัน ช่วยชะลอความแก่ ช่วยป้องกันร่างกายด้วยการกำจัดสารพิษตกค้างในร่างกาย

ปัจจุบันใบบัวบก ถือว่าเป็นสมุนไพรยอดนิยมของชาวตะวันตก ในเรื่องของประสิทธิภาพการผ่อนคลาย และช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของความทรงจำได้เป็นอย่างดี

จากการศึกษาทางเภสัชวิทยาเพื่อค้นหาสารสำคัญ หรือหาสารออกฤทธิ์ต่าง ๆ ที่มีอยู่ในใบบัวบก ทำให้เราค้นพบว่า ใบบัวบกจะให้สารไกลโคไซด์ (Glycosides) หลายชนิดที่ให้ผลต้านการเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชั่น (Antioxidation) ซึ่งส่งผลให้การลดความเสื่อมของเซลล์ อวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายได้

นอกจากนี้ยังพบว่าสารไกลโคไซด์ (Glycosides) ที่ได้จากใบบัวบก ยังส่งผลในการช่วงเร่งการสร้างสารคอลลาเจน (Collagen) ที่เป็นโครงสร้างของผิวจึงถูกนำมาใช้ประโยชน์ในการกระตุ้นให้แผลสมานตัวได้เร็วขึ้น

ปกติผู้ใหญ่ต้องการวิตามินเอวันละ 4,000-5,000 I.U. ดังนั้น การดื่มน้ำใบบัวบกที่ใช้ใบบัวบก 50 กรัม จะได้วิตามินเอ 5,481 I.U. ซึ่งยังไม่รวมวิตามินเอที่ได้มาจากแหล่งอาหารอื่น พืชอื่น นมหรือเนื้อสัตว์

คุณค่าทางโภชนาการของใบบัวบก 100 กรัม จะให้พลังงานต่อร่างกาย ประมาณ 44 กิโลแคลอรี่ ซึ่งประกอบด้วยส่วนประกอบ  ดังนี้

- น้ำ  86.0 กรัม
- คาร์โบไฮเดรต  7.1 กรัม
- โปรตีน  1.8 กรัม
- ไขมัน  0.9 กรัม
- เส้นใย  2.6 กรัม
- แคลเซียม  146  มิลลิกรัม          
- ฟอสฟอรัส  130 มิลลิกรัม          
- ธาตุเหล็ก  3.9  มิลลิกรัม          
- วิตามินเอ  10.962  IU                                            
- วิตามินบี 1  0.24 มิลลิกรัม
- วิตามินบี 2  0.09 มิลลิกรัม
- ไนอาซีน (วิตามินบี 3) 0.8 มิลลิกรัม
- วิตามินซี  4 มิลลิกรัม

หมายเหตุ : 

วิตามินเอ มีผลต่อการทำงานของสายตา ทำให้ตาทำงานได้ดี และการมองเห็นที่ชัดเจน หากขาดวิตามินเอจะทำให้เกิดโรคตามัว ตาฝ้าฟาง ซึ่งป้องกันได้ด้วยการทานพืชผักผลไม้ต่าง ๆ ที่มีวิตามินเอ
อย่างพอเพียงในแต่ละวัน ซึ่งมีมากในผักผลไม้ ได้แก่ ใบบัวบก สะระแหน่ คะน้า ยอดแค ใบกะเพรา ใบขี้เหล็ก แครอต ฟักทอง ตำลึง มะละกอสุก เป็นต้น

ข้อควรระวัง 

การได้รับวิตามินเอมากเกินไป

จะมีการสะสมและเกิดโทษแก่ร่างกาย แต่ไม่ค่อยมีคนเป็นเพราะนั่นหมายถึงได้รับวันละ 50,000 I.U. ซึ่งร่างกายไม่สามารถกำจัดออกไปได้หมด และเมื่อหยุดทานวิตามินเอ อากาศพิษจากวิตามินเอมากก็จะค่อย ๆ หายไปเอง

นอกจากนั้นเบต้าแคโรทีนซึ่งเป็นสารตั้งต้นในการสร้างวิตามินเอ ก็ช่วยบำรุงสายตาเช่นกัน แหล่งของเบต้าเคโรทีน ได้แก่ ยอดแค ใบกะเพรา ใบขี้เหล็ก แครอต ผักเชียงดา ใบยอ ผักกระเฉด ยอดสะเดา ยอดฟักข้าว ใบเตยหอม ผักตังโอ๋ เป็นต้น

วิธีทำน้ำใบบัวบก 

Bai bua bok served as a refreshing drink in Thailand : น้ำใบบัวบก

ส่วนผสม
- ใบบัวบก 10 กรัม (หั่น 5 ช้อนคาว )
- น้ำเชื่อม 15 กรัม ( 2 ช้อนคาว )
- น้ำเปล่าต้มสุก 240 กรัม ( 16 ช้อน )

วิธีทำ
นำใบบัวบกล้างให้สะอาด นำไปใส่เครื่องปั่น ใส่น้ำครึ่งส่วน ปั่นให้ละเอียด กรองเอาแต่น้ำ ใส่น้ำที่เหลือ คั้นน้ำให้แห้ง นำน้ำที่ใด้ใส่น้ำเชื่อม ชิมรสตามชอบ

TIP

ผู้ที่ควรทานใบบัวบก ได้แก่

1. ผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงต่อโรคความจำเสื่อม อาทิ ผู้สูงอายุ สตรีวัยทอง
2. ผู้ที่อยู่ในวัยทำงานที่ต้องใช้สมองอย่างมาก และเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพความทรงจำ
3. ผู้ที่มีความเครียดสูงจากการทำงานหนัก
4. ผู้ที่มีความผิดปกติทางผิวหนัง และกล้ามเนื้อโดยมีอาการฟกช้ำ และผิวหนังอักเสบ
5. ผู้ป่วยหลังการผ่าตัด เพราะช่วยเร่งการสมานแผลให้เร็วยิ่งขึ้น

คำเตือนและคำแนะนำ

- สรรพคุณของใบบัวบกการรับประทานใบบัวบกคุณควรพิจารณาพื้นฐานของร่างกาย อย่ามองแต่สรรพคุณเพียงอย่างเดียว
- บัวบกไม่เหมาะกับคนที่มีภาวะเย็นพร่อง หรือขี้หนาว ท้องอืดบ่อยๆ
- การรับประทานบัวบกในปริมาณที่มากเกินไป จะทำให้ธาตุในร่างกายเสียสมดุลได้ เพราะเป็นยาเย็นจัด แต่ถ้ารับประทานในขนาดที่พอดีแล้วจะไม่มีโทษต่อร่างกายและได้ ประโยชน์สูงสุด
- การดื่มน้ำบัวบกติดต่อกันทุกวันให้ดื่มแค่วันละประมาณ 50 มิลลิลิตร
- การกินเพื่อเป็นยาบำรุง ต้องกินตามขนาดที่ระบุไว้ ถ้ากินใบบัวบกสดๆ ในปริมาณน้อย เช่น วันละ 2-3 ใบทุกวัน ก็ไม่เป็นอะไร หรือจะกินน้ำคั้นบัวบกแก้ช้ำในหรือร้อนใน ติดต่อกัน 1 สัปดาห์ก็ได้
- ถ้ากินเป็นผัก จิ้มครั้งละ 10-20 ใบ ต่อสัปดาห์ไม่ถือว่าเป็นอันตรายต่อสุขภาพ แต่ถ้ากินติดต่อกัน 10 วันอาจจะเป็นพิษกับร่างกายได้
- การเก็บใบบักบกอย่าเก็บมาเฉพาะใบ เพราะจะทำให้ได้ตัวยาสมุนไพรมาไม่ครบ ให้ถอนมาทั้งต้นและราก เพราะในส่วนของรากจะมีตัวยาสมุนไพรอยู่ด้วย
- ไม่ควรนำใบบักบกไปตากแดด เพื่อทำให้แห้ง เพราะจะทำให้สูญเสียตัวยาสมุนไพรซึ่งอยู่ในน้ำมันหอมระเหยได้ โดยให้ผึ่งลมตากไว้ในที่ร่มอากาศถ่ายเทสะดวก เมื่อแห้งแล้ว ให้นำมาใส่ขวดปิดฝาให้สนิทป้องกันความชื้น

แหล่งอ้างอิง : วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างส่งเสริมสุขภาพ (สสส.), เว็บไซต์หมอชาวบ้าน, สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ, ศูนย์ข้อมูลสุขภาพกรุงเทพ

ข้อมูลอ้างอิง

Bai Bua Bok
http://www.angelfire.com/jazz/bossgi/_______1.html
ใบบัวบก สรรพคุณและประโยชน์ของใบบัวบก86ประการ  : Greenerald
http://goo.gl/vnAlF6
ประโยชน์ต่อสุขภาพ ของใบบัวบก : Woman Mthai
http://women.mthai.com/health/19286.html
น้ำใบบัวบก | น้ำสมุนไพร เครื่องดื่มสมุนไพร
http://goo.gl/VLtaCr
ใบบัวบก...ใช่ยาอายุวัฒนะจริงหรือ โดย ผศ. ดร.นฤมล ธีระรังสิกุล
สำนักบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยบูรพา
http://www.uniserv.buu.ac.th/forum2/topic.asp?TOPIC_ID=5416

ปรับปรุงข้อมูลล่าสุดเมื่อ 8 พฤศจิกายน 2013
เวลา 15.12 น.